ಈ ಬಜೆಟ್ ಕರ್ಣಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಸಸ್ಟೈನಬಲ್ ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಗೋಲ್ಸ್ (SDG) ಗೆ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಮಾಡುವುದು, 2025-26ನೇ ಆರ್ಥಿಕ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಯೋಜಿತ ಅನುದಾನ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯತಂತ್ರಗಳ ಕುರಿತ ವಿವರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
ಮುಖ್ಯ ಅಂಶಗಳು:
1. ಬಜೆಟ್ ಉದ್ದೇಶ ಮತ್ತು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಪರಿಚಯ
- ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ 2030ರ SDG ಗುರಿಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಪೂರಕವಾದ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸುತ್ತಿದೆ.
- SDG-ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ 42 ಮುಖ್ಯ ಸೂಚಕಗಳ (Indicators) ಪತ್ತೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ 34 ಅಲ್ಪಪ್ರಗತಿಯಾಗಿರುವವುಗಳು.
- ಈ 34 ಸೂಚಕಗಳಿಗೆ 16 ಇಲಾಖೆಗಳ 43 ಯೋಜನೆಗಳು ಮ್ಯಾಪ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.
- 2024-25ರಲ್ಲಿ ಈ ಸೂಚಕಗಳಿಗೆ ₹43,800.23 ಕೋಟಿ ಬಂಡವಾಳನಿಯೋಗ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು.
- 2025-26ಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ₹11,115.92 ಕೋಟಿ ಅನುದಾನ ಒದಗಿಸಿ, ಒಟ್ಟು ₹54,916.16 ಕೋಟಿ ನಿಗದಿಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.
2. ಕರ್ನಾಟಕದ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು SDG ಸಾಧನೆ
- 2023-24ಕ್ಕೆ ರಾಜ್ಯದ ಒಟ್ಟು GDP ₹25 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ.
- ಪ್ರತಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯ GDP ₹3.32 ಲಕ್ಷ, ಇದು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಶೇ. 7.9% ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.
- SDG India Index 2023-24 ಪ್ರಕಾರ, ಕರ್ನಾಟಕ 75 ಅಂಕ ಗಳಿಸಿ (2020-21ರಲ್ಲಿ 72 ಅಂಕ) ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಮುನ್ನಡೆ ಸಾಧಿಸಿದೆ.
- SDG 7 (ಸ್ವಚ್ಛ ಮತ್ತು ಅಗ್ಗದ ಶಕ್ತಿ) ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ Karnataka 100% ಸಾಧನೆಗೈದಿದೆ.
- ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆ, ಲಿಂಗ ಸಮಾನತೆ, ಕೈಗಾರಿಕಾ ಉನ್ನತಿ, ಗುಣಮಟ್ಟದ ಶಿಕ್ಷಣ ಮುಂತಾದ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ ಇನ್ನಷ್ಟು ಪ್ರಗತಿ ಮಾಡಬೇಕಾಗಿದೆ.
3. ಪ್ರಮುಖ ಇಲಾಖೆಗಳ ಬಜೆಟ್ ಹಂಚಿಕೆ (₹ ಕೋಟಿ)
| ವಿಭಾಗ | 2024-25 (BE) | 2025-26 (ನಿಗದಿತ) | % ಹೆಚ್ಚಳ |
|---|---|---|---|
| ಮಹಿಳಾ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ | 29,408.30 | 35,367.89 | 20.26% |
| ಗ್ರಾಮೀಣಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಪಂಚಾಯತ್ ರಾಜ್ | 5,735.00 | 7,132.86 | 24.37% |
| ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ ಕಲ್ಯಾಣ | 2,120.81 | 2,176.12 | 49.75% |
| ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ | 1,612.63 | 2,159.43 | 33.90% |
| ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ತೋಟಗಾರಿಕೆ | 742.83 | 1,004.90 | 35.28% |
| ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರ | 573.32 | 842.55 | 46.96% |
| ನಗರಾಭಿವೃದ್ಧಿ | 200.00 | 287.16 | 43.58% |
4. SDG ಪ್ರಗತಿ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು
(i) SDG 1: ದಾರಿದ್ರ್ಯ ನಿರ್ಮೂಲನೆ
- ಆಯುಷ್ಮಾನ್ ಭಾರತ್-ಆರೋಗ್ಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಯೋಜನೆಗೆ ₹2,186.45 ಕೋಟಿ.
- ಮಹಿಳಾ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಕ್ಷೇಮಾಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ PMMVY ಯೋಜನೆ ಮೂಲಕ ₹79.51 ಕೋಟಿ.
- ಬಿಪಿಎಲ್ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯ ವಿಮಾ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆ ವಿಸ್ತರಣೆ.
(ii) SDG 2: ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ
- ಪೋಷಣ್ ಅಭಿಯಾನ್, ಐಸಿಡಿಎಸ್ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ₹361.05 ಕೋಟಿ.
- ಕೃಷಿ ಯಂತ್ರೀಕರಣ, ಪಿಎಂ ಕಿಸಾನ್ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ₹136.16 ಕೋಟಿ.
- ರೈತರ ಬೆಳೆ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ಮಣ್ಣು ಆರೋಗ್ಯ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಅನುದಾನ.
(iii) SDG 3: ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಸುಖಶೇಮ
- ರಸ್ತೆ ಅಪಘಾತ ತಡೆಗಟ್ಟಲು ₹299.17 ಕೋಟಿ.
- ಕ್ಷಯರೋಗ (TB) ನಿರ್ಮೂಲನೆಗೆ ₹473.81 ಕೋಟಿ.
- ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿಕೆ.
(iv) SDG 4: ಗುಣಮಟ್ಟದ ಶಿಕ್ಷಣ
- ಶಾಲಾ ಮೂಲಭೂತ ಸೌಕರ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ₹817.24 ಕೋಟಿ.
- ಸಮಗ್ರ ಶಿಕ್ಷಣ ಯೋಜನೆಗೆ ₹635.23 ಕೋಟಿ.
- RTE ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಖಾಸಗಿ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳ ಪ್ರವೇಶಕ್ಕೆ ₹269.20 ಕೋಟಿ.
(v) SDG 5: ಲಿಂಗ ಸಮಾನತೆ
- “ಗೃಹ ಲಕ್ಷ್ಮಿ” ಯೋಜನೆಗೆ ₹34,243.39 ಕೋಟಿ.
- ಮಹಿಳಾ ಉದ್ಯೋಗ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಕ್ಕೆ “ಯುವನಿಧಿ” ಯೋಜನೆಗೆ ₹778.03 ಕೋಟಿ.
- ಮಹಿಳಾ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಸೌಕರ್ಯಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಬಂಡವಾಳ.
(vi) SDG 6: ಶುದ್ಧ ನೀರು ಮತ್ತು ಸ್ವಚ್ಛತೆ
- ಜಲಜೀವನ ಮಿಷನ್ (ಗ್ರಾಮೀಣ ನೀರು ಸರಬರಾಜು) ಯೋಜನೆಗೆ ₹6,142.95 ಕೋಟಿ.
- ಮಾತೃ-ಶಿಶು ಪೋಷಣೆಗೆ ಶುದ್ಧ ಕುಡಿಯುವ ನೀರು ಒದಗಿಸಲು ಯೋಜನೆಗಳ ಅನುಷ್ಠಾನ.
(vii) SDG 9: ಕೈಗಾರಿಕಾ ವಿಕಾಸ ಮತ್ತು ಹೊಸ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ
- MSME ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ₹275.80 ಕೋಟಿ.
- Textile & Garment Policy ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ₹181.51 ಕೋಟಿ.
- IT ಮತ್ತು Startups ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಕ್ಕೆ ₹95.04 ಕೋಟಿ.
5. ನಿರ್ವಹಣಾ ತಂತ್ರ ಮತ್ತು ಮುಂದಿನ ಹಂತಗಳು
- Avalokana Portal: 1800+ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ನಿಗಮಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪಾರದರ್ಶಕ ಡೇಟಾ ಸಿಸ್ಟಮ್.
- Khajane II Treasury System: ಹಣಕಾಸು ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ನೈಜ-ಸಮಯ ಮಾಹಿತಿ.
- CSR ಮೂಲಕ ₹5,000 ಕೋಟಿ ಮೊಬೈಲೈಸೇಶನ್.
- ಜಿಲ್ಲಾ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ SDG ಸಾಧನೆಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಸಮಿತಿಗಳು.
- ಸ್ಥಳೀಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ NGO, ಖಾಸಗಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಸಹಕಾರ.
ಸಾರಾಂಶ:
2025-26ನೇ ಸಾಲಿನ ಬಜೆಟ್ ರಾಜ್ಯದ ಸಮಗ್ರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು SDG ಗುರಿಗಳನ್ನು ತಲುಪಲು ಕಾರ್ಯೋಚಿತ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸರ್ಕಾರ ಆರೋಗ್ಯ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಮಹಿಳಾ ಕಲ್ಯಾಣ, ಕೃಷಿ, ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡಿದೆ. ಇದು 2030ರ ಆದ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸಲು ಪ್ರಮುಖ ಹಂತವಾಗಿದೆ.
